Leszek Żurek. Wystawa "Sekrety". Tekst Zbigniewa Treppy o "Sekretach" Leszka Żurka.

 Zbigniew Treppa, Niewypowiedziane i Transcendentne 

    Symbolika grobu, we wszystkich kulturach jest świadectwem przekraczania granic świata dotykalnego i wchodzenia w obszar rzeczywistości transcendentnej. Swoimi korzeniami sięga momentu, kiedy człowiek pierwotny bezpowrotnie przekracza granice świata przyrody, kiedy świat niewidzialny staje się dla niego bardziej realny od świata widzialnego. Dla człowieka pierwotnego, punktem zwrotnym w uświadomieniu sobie człowieczeństwa jest odkrycie, że poza granicą przyrody jest świat duchowy: człowiek nie ginie w taki sposób jak cała otaczająca go przyroda. 

    Od momentu uświadomienia sobie tego faktu, żadna granica oddzielająca człowieka od świata duchowego już go nie zadowala. Przeciwnie. Zaczyna stawiać sobie pytania co znajduje się poza tą granicą. Człowiek staje się homo symbolicus. Dzięki symbolowi,  sięga poza i ponad siebie. Wyrazem tego jest właśnie akt grzebania zmarłych, oznaczający nie tylko godne pożegnanie się z bliską osobą. To również, a może daleko bardziej, zdolność wchodzenia w relację z Nadprzyrodzonym. Być może zresztą właśnie dlatego człowiek stał się istotą myślącą, ponieważ uświadomił sobie, że jest istotą otwartą na transcendencję. To dlatego umiejętność otwierania się na transcendencję leży u zarania wszystkich kultur. Ta umiejętność obejmowała całe życie: pracę, religię, zabawę i... umieranie. Wszystkie aspekty ludzkiego życia objęte były tajemnicą.

    We współczesnej refleksji nad umieraniem zaobserwować można nasilającą się tendencję do marginalizowania wymiaru tajemnicy. Leszek Żurek reprezentuje tendencję przeciwną: zagadnienie tajemnicy Przejścia i próbę definiowania na czym polega istota granicy pomiędzy światem przyrody a Nadprzyrodzonym, zdaje się sytuować w centrum swojej refleksji.

    Refleksyjna postawa Żurka budzi nadzieję. W jego fotografiach obecna jest tajemnica. To szczególny rodzaj fotografii, który jest w stanie przetrwać rozmaite mody i tendencje estetyczne. A dodać trzeba, że Żurek w swojej najnowszej prezentacji zatytułowanej „Sekrety”, posługuje się dokumentem o szczególnym zabarwieniu refleksyjnym.

    Nie można przejść obojętnie wobec tej kolekcji śladów pochodzących ze starego cmentarza, który dla autora „Sekretów” ma szczególne znaczenie. Otóż Żurek buduje symboliczny pomost pomiędzy światem swojego dzieciństwa a teraźniejszością. Taka jest właśnie natura symbolu. Symbol zawsze buduje pomosty. Na tym nie kończy się jednak repertuar znaczeń kolekcji „Sekretów”, ponieważ autor przerzuca również pomost pomiędzy teraźniejszością a przyszłością. Sekrety z dzieciństwa, posiadające wymiar nieświadomej zabawy, można by rzec, pierwotnego racjonalizowania Niewypowiedzianego, nakładają się na dojrzałą refleksję autora, która ukryta jest w mowie archetypicznych znaków.

    Zastanawiać może wprawdzie, że autor nie podaje nam, widzom, klucza interpretacyjnego do swoich prac. Gdyby jednak było inaczej, jego wypowiedź utraciłaby rangę sekretu. Wystarczająco jednak dużo mówią fotografie Żurka. Szczególnie, jeśli nie oddzielać ich od siebie. Po obejrzeniu-przeczytaniu jego prac można odejść z dziwnym poczuciem nawiązanego dialogu z Tym co nas wszystkich czeka. Tak. Te fotografie ukazują otwarty horyzont. Otwierają. W bardzo dyskretny sposób.

    Na koniec przestroga. Nie należy dać się zmylić fałszywym tropom, które podpowiada pobieżna (bezrefleksyjna) analiza prac Żurka. Pozorne zwycięstwo przyrody nad śladami pozornej przegranej  Transcendencji w fotografiach autora „Sekretów”, potwierdza jedynie zasadę przemijalności przyrody. Tym, co z całą pewnością pozostanie, jest myśl. Niewypowiedziana i transcendentna. Czy może być inaczej?

   Zbigniew Treppa